Peki sokaklardaki hayatını hatırlıyor mu ? Ve eğer öyleyse, hangi kısımları?
Bu soru muhtemelen hayvan dostu olan herkesin aklına gelmiştir, ancak basitlik adına bu tartışmayı kedi ve köpek dostlarımızla sınırlayacağız . Elbette anıları varmış gibi davranıyorlar – sonuçta, özel tüy yumağınız, kapıdan her girdiğinizde size bir yabancı gibi davranmıyor ve evrim teorisi de aynısını söylüyor: Uzun ömürlü her hayvanın, uzun ömürlü olması gerekir. hatıralar. Köpeklerimizin ve kedilerimizin anılarını tam olarak anlamaya yetmeyen ama onların varlığını doğrulamaya ve bizimkilerle nasıl karşılaştırıldıklarına dair bazı ilginç sorular sormaya yetecek kadar sıkı bilimsel deneyler de yapıldı.
Bir kedinin, köpeğin ya da insanın geçmişteki olayları hatırlayabilmesi için öncelikle birkaç dakika önce olanları hatırlayabilmesi gerekir. Bunu kontrollü ortamlarda incelemek için bilim adamları, hayvanların daha önce gördükleri nesneleri doğru bir şekilde tanımlamaları için ödüllendirildiği , onlara bakmadan engellerden kaçınmalarının istendiği veya saklandığını gördükleri yiyecekleri ararken izlendiği deneyler tasarlarlar . Bu yöntemler elbette kedi ve köpeklerin hatırlayabildiği her şeyi yakalayamıyor; bilişlerinin temellerini ortaya çıkarmaları amaçlanıyor.
Birkaç on yıllık veriler, türlerin gerçekten de kısa süreli hatırlama yeteneğine sahip olduğunu ve uyurken ve daha da önemlisi rüya görürken belirli olayları ve etkileşimleri uzun vadeli anılara dönüştürdüklerini gösterdi. Macaristan’ın Eötvös Loránd Üniversitesi’nde etolog ve köpek bilişi uzmanı olan Ádám Miklósi , “Rüya görmek genellikle hafızanın yeniden düzenlenmesiyle bağlantılıdır” diyor . Hem köpekler hem de kediler , insan ve sıçan beyinlerinde bir günlük deneyimlerin sınıflandırılmasıyla bağlantılı olan REM, kısa dalga uykusu ve diğer erteleme modellerinin nörolojik işaretlerini sergiliyor.
Köpeklerdeki uzun süreli hafızanın en iyi belgelenmiş örneklerinden biri, üç yıl içinde 1000’den fazla nesnenin adını öğrenmesiyle ünlü bir border collie olan Chaser’dır . Ancak bu kadar etkileyici olsa da, bu tür anlamsal beceriler , 2019’da 15 yaşındayken ölen Chaser’ın yavruluğunu hatırlayabildiği anlamına gelmiyor . Bu, bir deneyimin ayrıntılarını, kim-ne-ne zaman-nerede içeren sözde epizodik anıları gerektirir.
Yakın zamana kadar bilim insanları, köpek zihninin çağrışımsal anılarla sınırlı olduğunu düşünüyorlardı : deneyimler veya olaylar arasındaki ilişkilerin anıları, ancak deneyimlerin ve olayların karmaşıklıklarını değil. Ancak son yıllarda Miklósi ve meslektaşı Claudia Fugazza tarafından yürütülen araştırma, köpek dişlerinin Pavlovvari hatırlamayla sınırlı olduğu fikrini sarstı. 2016 yılında, köpeklerden dakikalar önce bir insan tarafından modellenen eylemleri taklit etmelerini istedikleri bir deney yoluyla , köpeklerin deneyimledikleri şeyin belirli unsurlarını hatırladıklarını doğruladılar . Takip deneylerinde, köpekler kendi eylemlerini ilk kez gerçekleştirdikten çok sonra tekrarladılar; bu bulgu, olaysal anılarına otobiyografik bir katman ekledi . Düşünceleri yalnızca farklı ayrıntıların karmakarışıklığını içermiyordu, aynı zamanda bir benlik duygusuyla birbirine dokunmuştu.
Kedi ve köpeklerin kendi hatırlamalarını nasıl yönlendirdikleri (bu anı tetiklemek için ipuçlarına ihtiyaç duyup duymadıkları veya bizim gibi hafızanın koridorlarında dolaşma eğilimleri olup olmadığı) bir sırdır.
Kedilere gelince, daha önce beslendikleri kaplara geri dönüp dönmediklerine ilişkin testler, onların epizodik hafıza versiyonuna bilimsel destek sağlıyor. Miklósi, “Kedi hafızası muhtemelen köpek hafızasına çok benzer” diyor.
Kedi ve köpeklerin kendi hatırlamalarını nasıl yönlendirdikleri (bu anı tetiklemek için ipuçlarına ihtiyaç duyup duymadıkları veya bizim gibi hafızanın koridorlarında dolaşma eğilimleri olup olmadığı) bir sırdır.
Tüylü dostlarımızın uzak anılarını nasıl yeniden yaşadıkları da daha az açık . Bizimkiler zihnimde bir film gibi oynuyor ve bu da uyuyor çünkü çağdaş insanlar görsel yönelimli bir tür. Ancak kediler ve köpekler diğer duyulara, özellikle de kokuya çok daha fazla bağımlıdırlar.
Hatırlanmaları görüntülerden ziyade kokular olarak bir araya gelebilir mi?
Karanlık bir odada tanıdık nesneleri burunlarıyla bulan köpeklerin ve annelerini tanıyan yavru kedilerin incelendiği iki çalışma “Anıları koku ya da ses olabilir ve bir bölümü zihnimizde yeniden canlandırırken hayal ettiğimiz görüntüler olmayabilir.”
İnsan hafızası, görsel olarak yönlendirilmenin yanı sıra, bazı uzmanlara göre hatırlama gücü açısından çok önemli olan kelimeler ve karmaşık dilbilgisi tarafından da yapılandırılmıştır. Köpekler ve kediler tam gelişmiş insan tarzı bir dile sahip olmasalar da , sesler, duruşlar, yüz ifadeleri ve diğer sinyaller yoluyla iletişim kurabilir ve anlamı temsil edebilirler. Belki dil olmadan oluşan anılar daha zayıf değil, sadece farklıdır. Hatta daha yoğun da olabilirler : daha az karmaşık ama dilsel soyutlamayla insanların müsamaha gösterme eğiliminde olduğu ikinci tahmin…
Kedi ve köpeklerin geçmişi nasıl algıladıklarına dair bu ve diğer bazı soruların bilimsel ve etik açıdan aydınlatılması imkansız olabilir. Örneğin, sahiplenilen hayvanların kendi insanlarını nasıl hatırladığını ampirik olarak belirlemek için onları aylarca, hatta yıllarca aileden ayırmamız gerekir. Detaylar bulanık olabilir ama kedi ve köpeklerimizin hatırladığını bilmek yeterlidir.
